نقش زیست‌توده‌ها در مصالح ساختمانی آینده
زیست‌توده (زباله‌هایی که منشأ زیستی داشته و از تکثیر سلولی پدید آمده باشند) همچنان نقش مهمی در تولید مصالح ساختمانی پایدار ایفا می‌کند. بنا بر گزارشی تازه از سوی شرکت اَپِلیارد لیز (Appleyard Lees)، جدیدترین اختراعهای ثبت‌شده و نوآوری در مصالح شیمیایی پایدار، از جمله زیست‌توده و پسماند غذایی به نقطه عطفی رسیده است.
با این حال، صنعت ساخت‌وساز به‌طور ویژه‌ای در حال نوآوری مداوم در تولید مصالح ساختمانی زیست‌پایه است. این موضوع یکی از یافته‌های پنجمین نسخۀ گزارش سالانه سازمان اینساید گرین اینوویشن (Inside Green Innovation) است که به‌تازگی منتشر شده است.
پس از یک روند کلیِ رو‌به‌افزایش در ثبت اختراعهای مربوط به مواد زیست‌توده طی بیش از یک دهه، فعالیت نوآورانه به نوعی ثبات رسیده است، هر چند که در دو سال اخیر کاهشی مختصر داشته است؛ افزایش ثبت اختراع سالانه دو درصدی در سال ۲۰۲2، در سال ۲۰۲3 به یک درصد کاهش یافت و در سال ۲۰۲۳ رشدی حدوداً نیم درصدی را تجربه کرده است، اما همچنان از منظر تاریخی در میان ثبت اختراعات جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است.
بنا به گفتۀ آقای کریس میسون، شریک شرکت اَپل یارد: «گذار به سمت مصالح پایدار چالش‌های خاص خود را دارد. موانع فنی در فرآوری، رقابت‌پذیری اقتصادی، مسائل زنجیرۀ تأمین و ابهامات مقرراتی همگی بر سرعت نوآوری در مصالح شیمیایی پایدار تأثیر می‌گذارند. بااین‌حال، جریان‌های پسماند و زیست‌توده هرچه بیشتر به‌عنوان جایگزین‌های قابل اتکا برای منابع فسیلی شناخته می‌شوند، به‌ویژه با پیشرفت فناوری‌های بازیافت، فرآوری زیست‌شیمیایی و کاربردهای این موارد در صنایعی مانند ساخت‌وساز.»
رونق زیست‌توده در بخش ساختمان
نوآوری در محصولات مشتق‌شده از زیست‌توده برای بخش ساختمان‌سازی، روند رو‌به‌افزایش‌اش را که آغازش به حدود ۵۰ سال پیش بازمی‌گردد همچنان ادامه می‌دهد. موادی مانند چوب، کتان، کنف، بامبو و رزین‌های زیستی، امروز در عایق‌ها، کامپوزیت‌ها، اجزای سازه‌ای و پوشش‌ها کاربرد دارند.
طبق گفتۀ آملیا فاستر، وکیل ثبت اختراع در سازمان اَپل یارد «این مواد مزایایی مانند کاهش کربن نهفته، قابلیت تجدیدپذیری و بهبود عملکرد چرخه عمر را نسبت به جایگزین‌های پتروشیمیایی سنتی ارائه می‌دهند. همچنین پیشرفت در فناوری‌های فرآوری موجب افزایش دوام، مقاومت در برابر آتش و بهبود خواص مکانیکی شده و استفاده از مواد زیست‌پایه را در تولید مصالح ساختمانی جذاب‌تر می‌کند.»
کشورها و شرکت‌های پیشرو
در حوزۀ نوآوری مصالح ساختمانی زیست‌پایه، شرکت فرانسوی Saint Gobain بیشترین تعداد ثبت اختراع در داده‌های سال ۲۰۲۳ را به خود اختصاص داده و پس از آن شرکت چندملیتی سوئیسی Sika Tech AG قرار دارد. مواد زیست‌پایه‌ای که بیشترین توجه‌ها را در صنعت ساخت‌وساز به خود جذب کرده‌اند شامل سلولز، لیگنین، کنف، جلبک، بیوچار و نشاسته هستند.
در مجموع، تعداد ثبت اختراع سالانه در زمینه مصالح زیست‌توده در اروپا بیشترین مقدار را دارد (۹۸۲ مورد)، و پس از آن ژاپن (۹۴۷)، کره جنوبی (۸۹۵) و ایالات متحده (۸۴۰) قرار دارند. طبق گفتۀ فاستر «نوآوری در مصالح شیمیایی پایدار، همچنان یکی از موتورهای اصلی گذار به یک صنعت شیمیایی چرخشی و کم‌کربن خواهد بود، و روند ثبت اختراع نیز مانند یک شاخص ارزشمند این پیشرفت را نشان می‌دهد.»
منبع: www.worldconstructiontoday.com
